در چنین روزی به سال ۱۳۳۳، حکومت پهلوی مرتضی کیوان را که در روزهای پس از کودتای ۲۸ مرداد، سه تن از نظامیان فراری سازمان نظامی حزب توده را در خانه خود پنهان کرده‌بود، دستگیر و به جرم «خیانت»، در زندان قصر تیرباران کرد.

 

---

 

 

یاد مرتضی

در چنین روزی به سال ۱۳۳۳، حکومت پهلوی مرتضی کیوان را که در روزهای پس از کودتای ۲۸ مرداد، سه تن از نظامیان فراری سازمان نظامی حزب توده را در خانه خود پنهان کرده‌بود، دستگیر و به جرم «خیانت»، در زندان قصر تیرباران کرد.

بسیاری از شاعران و نویسندگان، نظیر احمد شاملو، سیاوش کسرایی، مصطفی فرزانه، هوشنگ ابتهاج، نجف دریابندری تحت تأثیر او بودند و برایشان در حکم معلم بود.

کیوان عشق و نبرد را باهم داشت، چنانکه در نقد شعر «گالیا» (کاروان) ابتهاج که در آن او وصال معشوق را منوط به به‌سرانجام رسیدن پیروزی در مبارزه می‌کند، می‌نویسد:
“هیچ ضرورتی هنرمند را به این ایثار غیر لازم وانمی‌دارد و هنرمند می‌تواند معشوقش را با همه مردم دوست بدارد و فدا کردن یکی برای دیگری به کلی غلط است.”

او در حالی دستگیر شد که هنوز سه ماه از ازدواجش با پوری سلطانی نگذشته بود و دو ماه بعد از این دستگیری اعدام شد.
برای او هیچ چیز بالاتر از شعر بود، چنانکه خود در توصیفی از خویش نوشته است:
“جوانی است احساساتی که زیبایی را در هر چه باشد، در طبیعت، نقاشی، زن و موسیقی به یک اندازه دوست دارد، ولی شعر خوب را به همه آنها ترجیح می‌دهد.”

او با نام‌های مستعاری مثل دلپاک، آویده، آبنوس، بیزار، پگاه وغیره می‌نوشت و به ویژه نامه‌هایش الهام‌بخش دوستان شاعر و نویسنده‌اش شد.
در بازجویی تمام انگشت‌ها و مفاصلش را می‌شکنند و به چشمانش آسیب می‌رسانند، اما او نمی‌شکند و دم برنمی‌آورد.

———————

سرخط: https://t.me/SarKhatism

 

---